Ik heb een lichte allergie tegen modelletjes. Ik denk graag vrij na zonder dingen gelijk in schema’s te zetten. Is misschien wel typisch Nederlands. De denker in mij wil ruimte. Het nieuwste boek van Alan Hirsch, “5Q” (alleen die titel al) raakt aan zulke allergieën. Vijf bedieningen, APEST: namen voor min of meer hetzelfde. Werkt het ook zo? Kun je dingen zo in systeem zetten? Laat ik iets vertellen van de zoektocht waar ik in zit en waarom ik 5Q en de manier waarop Hirsch bezig is niet kan loslaten.
Het klopt: Alan Hirsch komt naar Nederland om te praten over wat hij ‘missional movement’ noemt en hij heeft het in zijn redelijk populaire boek ‘The forgotten ways’ over een missionair DNA. Op 10 februari houdt hij hier een verhaal over, net als over 5Q. Die twee horen volgens Hirsch bij elkaar. Het grote plaatje is dat DNA voor kerken, en een onderdeel is dan het verhaal rond APEST of 5Q zoals het nu vooral heet.
Ongeveer drie jaar geleden kreeg ik de kans om met Alienke mee te liften voor een DiSC Certificering voor trainers en coaches. Ik had er jarenlang op afgegeven. Want ik houd niet zo van modellen. De meeste gesprekken die ik voer als begeleider gaan dieper dan ‘gedrag’ en kant-en-klare oplossingen. Zei ik dan. Ik deed het toch. Intussen heb ik diverse bedrijven, scholen en teams getraind in DiSC en gebruik ik het regelmatig in persoonlijke coaching.
DiSC is vrij bekend intussen en een makkelijke binnenkomer daardoor. Het gaat over 4 hoofdtypen van voorkeursgedrag van mensen. Dat helpt je om inzicht te krijgen in communicatie en samenwerking. Enorm leuk. Ik heb zelden zoveel lol met groepen dan als ik hiermee aan de slag ga met ze. En in no-time zitten we op de laag eronder en gaat het niet alleen meer over gedrag en modelletjes. Ik roep nog steeds bij elke training dat DiSC natuurlijk een te simpel model is: stel je voor dat er maar 4 smaken zijn qua gedragsvoorkeur… Intussen is er elke keer weer de verrassende herkenning bij mensen en mezelf. Het helpt. Het werkt. Het lijkt simpel, maar het brengt me bij dingen waar ik anders niet zo snel en makkelijk kom met mensen.
Ik zit midden in het boek van Hirsch. Best pittig en met de nodige schema’s. Ik behoor altijd tot de sceptische vragenstellers bij dit soort lectuur. Nu net zo goed. Maar ik krijg steeds dat plaatje van DiSC voor me. Met de 5 bedieningen van apostel, profeet, evangelist, herder en leraar (APEST dus) weet Hirsch een patroon te schetsen wat me niet loslaat. Het lijkt een soort DiSC voor de kerk. Hirsch zal dat waarschijnlijk niet met me eens zijn, want hij zegt zoiets als het omgekeerde: 5Q is iets wat in alles zit verstopt. En daarom werkt het overal, dus ook in gewone organisaties.
Intussen loop ik in veel kerken mee als begeleider of adviseur en doe ik een stuk inhoudelijke doordenking en input bij Nederland Zoekt. Ik loop dan tegen dingen aan die vrij snel uit te leggen zijn. Ik zie pioniers de kerk uitgaan of constant op het randje zitten terwijl een predikant of kerkenraad regelmatig op de rem staat. Al snel wordt zoiets als kerkplanting of pionieren vanuit bestaande kaders ervaren als een risico.
Als ik goed kijk merk ik steeds vaker dat het basispatroon is dat er gekeken wordt vanuit de leer of de gezamenlijke traditie. Typische trekken voor de leraar en de herder: zo zijn wij het niet gewend, dus pas een beetje op. Maar hoe zit dat met creatief zijn in de kerk? Waarom klagen kunstenaars bijvoorbeeld vaak dat ze zich niet helemaal gezien voelen? Waarom gaan ondernemende types vaak aan de slag buiten de kerk? Als je in de kerk moet wachten op het laatste schaap, kun je je voorstellen dat dit zo werkt. We raken bepaalde dynamieken kwijt.
Het idee van 5Q is dat er vanuit de schepping en de bijbel meer aspecten zitten aan elke volwassen kerk of groep. Tenminste 5 richtingen. De ondernemer vindt je terug in het apostolische. De profeet in opstaan voor onrecht bijvoorbeeld. Het is een andere insteek.
Typische profeet buiten de kerk? Hirsch zegt: kijk naar Bono, Gandhi, Leonard Cohen. Een typische apostel uit onze tijd? Denk aan Angela Merkel of eerder al Karl Marx. Maar ook een Steve Jobs of een Osama bin Laden. Met dat soort voorbeelden brengt Alan Hirsch het verhaal van APEST op een ander level. Ik hoef niet zo nodig ‘de profeet’ te vinden of ‘de apostel’. Het gaat om dynamieken, om trekken die we in een gezonde organisatie niet mogen missen.
In ieder geval loop ik tegen het omgekeerde aan: ik loop wat vast tegen de patronen zoals ik ze meegekregen heb. Kerken zijn mank gaan lopen door eenzijdigheid in de manier van doen en denken. De bril van ‘hoe leg ik het uit?’ en ‘houd de boel bij elkaar’ mogen herderlijk zijn en onderwijzend, maar missen een stuk pit waar ik echt stevig naar verlang. De rebel in mij doet vermoeden dat ik hier wat last heb van profetische of ook apostolische oprispingen.
Ik hoop dat Hirsch mij kan helpen daar eens echt volwassen mee om te leren gaan. En nog meer dat er steeds meer plekken ontstaan, communities, waar dat bredere plaatje concreet zichtbaar wordt. Hoe zou dat eruit kunnen zien?
Die vraag laat me voorlopig nog niet los.
Ik hoop tot ziens op 10 februari. Ik zit er niet om te kijken of 5Q wel precies de juiste uitleg is van Efeziërs 4, maar omdat ik ervan overtuigd ben dat Hirsch een expert is in het zien waar het om draait bij beweging. De kerk als beweging: daarvoor is die vrije zaterdag de moeite waard wat mij betreft.
Aanmelden voor 10 februari